رباب

ساز رباب چیست

شکل ظاهری رباب: رباب مجموعاً از چهار قسمت، شکم، سینه، دسته و سر تشکیل شده است.
شکم درواقع جعبه ای به شکل خربزه است که بر سطح جلویی آن پوست کشیده شده و خرکی کوتاه روی پوست قرار گرفته است. سینه نیز جعبه ای مثلث شکل است که سطح جلویی آن، تا اندازه ای گرده ماهی و از جنس چوب است. در سطح جانبی سینه (سطحی که هنگام نواختن در بالا قرار میگیرد)، هفت گوشی تعبیه شده که سیم های تقویت کنندهٔ صدای ساز به دور آنها پیچیده می شوند. بر سطح جانبی دیگر (سطح پائینی)، پنجره ای دایرهای شکل ساخته شده است. دسته ساز نسبتا کوتاه است و بر روی آن، حدود ده «دستان» بسته می شود و بالاخره در سرساز، مانند تار، جعبه گوشی ها قرار گرفته و در سطوح بالائی و پائینی این جعبه، هریک سه گوشی تعبیه شده است، سطح جانبی جعبه گوشی ها کمی به طرف عقب ادامه یافته است.

سیم های ساز رباب

تعداد سیم های رباب شش یا سه سیم جفتی است که سیم های جفت با یکدیگر همصوت کوک می شوند.
سیم های رباب در قدیم از روده ساخته می شده در حالیکه امروز آنها را از نخ نایلون می سازند و سیم بم روی نایلون روکشی فلزی دارد. مضراب رباب امروزی مانند مضراب عود از پر مرغ ساخته شده است. رباب، اساساً محلی است و بیشتر در نواحی خراسان و مرز افغانستان معمول است.

رباب سوپرانو

سازی است با مقیاس کوچکتر از رباب معمولی که به پیشنهاد حسین دهلوی رئیس وقت هنرستان موسیقی ملی و به اهتمام کارگاه سازسازی وزارت فرهنگ و هنر ساخته شد و آن را «رباب سوپرانو» نام گذاردند و رباب معمولی، تنها در هنرستانهای موسیقی ملی و در موارد هم نوازی در ارکستر در مقابل رباب ساخته شده سوپرانو، نام «رباب آلتو» به خود گرفت.

رباب تاجیکستان

یکی دو دهه پیش عده ای از نوازندگان تاجیک به ایران آمدند و در تهران کنسرتی دادند. ضما در برنامه معارفه هنرمندان ایرانی و تاجیک یک عدد رباب خود را به هنرستان هدیه کردند. دسته این ساز حدود ۱۵ سانتی متر بلندتر از رباب ایرانی است و درعوض قسمت سینه و شکم ان را به ترتیب ۱۰ و ۵ سانتی متر کوتاهتر کرده اند. براثر بلند شدن دست، به تعداد «داستان» ها اضافه شده است.